Menu
PL EN
Po wojnie

Obecne instytucje

We Wrocławiu obecnie działa kilkanaście instytucji i organizacji żydowskich, które kierują swoje inicjatywy zarówno do Żydów, jak i nieżydowskich mieszkańców miasta i regionu. Zakres ich działań jest zróżnicowany, dzięki czemu osoby zainteresowane historią, kulturą i językami mogą wybrać interesujące wydarzenia z bogatej oferty edukacyjnej. Mimo że po upadku komunizmu we Wrocławiu powstawało wiele żydowskich organizacji, to nie wszystkie przetrwały próbę czasu.

Gmina Wyznaniowa Żydowska we Wrocławiu jest spadkobierczynią przedwojennej gminy i obejmuje nie tylko Wrocław, ale także południowo-zachodnią część Polski. Biura mieszczą się w tym samym miejscu, co przed wojną – w zaprojektowanym przez braci Paula i Richarda Ehrlichów gmachu przy ulicy Włodkowica. Jedną z głównych funkcji gminy we Wrocławiu jest organizacja życia religijnego jej członków – poprzez zatrudnianie rabina, utrzymywanie Synagogi Pod Białym Bocianem i szulu, a także Nowego Cmentarza Żydowskiego przy ulicy Lotniczej. W gminie ważna jest także pomoc socjalna starszym i mniej zamożnym członkom oraz utrzymywanie koszernej stołówki i organizacja wydarzeń edukacyjnych, a także świąt i rocznic. W 1996 roku gmina roku była inicjatorką procesu renowacji Synagogi Pod Białym Bocianem, który udało się zrealizować dzięki licznym krajowym i międzynarodowym dotacjom. Od roku 2007 renowacją kierowała natomiast Fundacja Bente Kahan. We Wrocławiu działa także jedyny w Polsce chór synagogalny. Chór Synagogi Pod Białym Bocianem pod dyrekcją Stanisława Rybarczyka powstał w 1996 roku.

Widok na ulicę Włodkowica, fot. Daniele Liberati

Popularyzacją kultury żydowskiej zajmuje się Fundacja Żydoteka. Jej działania skupiają się przede wszystkim wokół przedstawiania żydowskiej literatury oraz historii Wrocławia w nowych mediach. Fundacja prowadzi również spotkania literackie oraz wrocławski Klub Książki Żydowskiej, prowadzi także szeroko rozumianą działalność edukacyjną – poprzez organizację m.in. wykładów i warsztatów dotyczących kultury i historii Żydów.

Festiwal Kultury Żydowskiej Simcha organizowany jest od 2002 roku i jest największym i najstarszym tego typu wydarzeniem we Wrocławiu. Co roku program festiwalu obejmuje nie tylko koncerty, wykłady czy projekcje filmów, ale także spotkania autorskie, lekcje hebrajskiego i jidysz, naukę tradycyjnych tańców czy gotowania potraw kuchni żydowskiej. Atrakcyjne prezentowanie zróżnicowanej kultury żydowskiej przyciąga wiele zainteresowanych osób także spoza miasta. Każdego roku ważną częścią programu festiwalowego są wydarzenia przedstawiające żydowską tożsamość Wrocławia.

Istotną działalność edukacyjną od 2005 roku rozwija także fundacja Dzielnica Wzajemnego Szacunku Czterech Wyznań, której celem jest prowadzenie dialogu międzykulturowego i integracja mieszkańców Wrocławia niezależnie od ich wyznania i narodowości. W skład fundacji wchodzą przedstawiciele czterech wspólnot wyznaniowych: żydowskiej, prawosławnej, rzymskokatolickiej i ewangelicko-augsburskiej.

Fundacja Bente Kahan powstała w 2006 roku i organizuje liczne wydarzenia edukacyjne o historii Żydów. Regularnie prezentuje też wydarzenia artystyczne: koncerty, przedstawienia, wystawy, projekcje filmów, warsztaty i spotkania poświęcone literaturze.

We Wrocławiu można także studiować judaistykę na Uniwersytecie Wrocławskim. Katedra Judaistyki im. Tadeusza Taubego prowadzi studia licencjackie, magisterskie i doktoranckie z zakresu języków, historii i kultury żydowskiej. Środowisko akademickie organizuje wydarzenia kulturalne nie tylko dla swoich studentów, promując kulturę i języki żydowskie. W mieście działa także szkoła żydowska, w której uczniowie poznają język hebrajski i obyczaje żydowskie. Jest to szkoła podstawowa i liceum Etz Chaim (działające w budynku, w którym mieściła się przedwojenna szkoła żydowska).

Wrocławski oddział Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Żydów działa od 1950 roku. Celem organizacji jest kultywowanie świeckiej kultury żydowskiej, organizowanie wydarzeń okolicznościowych, prowadzenie wykładów i kursów językowych, upamiętnianie ważnych rocznic oraz losów Żydów po II wojnie światowej. Natomiast organizacja dla osób, które przeżyły wojnę, to m.in. wrocławski oddział Stowarzyszenia Żydów Kombatantów i Poszkodowanych w II Wojnie Światowej – zrzesza on polskich obywateli narodowości żydowskiej, którzy podczas wojny walczyli z okupantem. We Wrocławiu znajduje się też oddział Stowarzyszenia Dzieci Holocaustu, które jest organizacją samopomocową oraz prowadzi działalność kulturalną i edukacyjną.

Nową organizacją działającą na rzecz upamiętnienia cmentarza żydowskiego, który niegdyś znajdował się przy ul. Gwarnej, jest Fundacja Urban Memory.

Kontynuatorem myśli Ferdinanda Lassalle’a, przedwojennego wrocławskiego polityka i założyciela pierwszej partii robotniczej, jest Ośrodek Myśli Społecznej im. Ferdinanda Lassalle’a. Upamiętnieniem działalności katolickiej świętej, która wywodziła się z rodu wrocławskich Żydów, zajmuje się natomiast Towarzystwo im. Edyty Stein. W Domu Edyty Stein przy ulicy Nowowiejskiej można poznać historię i tradycje – w tym żydowskie – rodziny, z której pochodziła.

Muzeum Miejskie Wrocławia opiekuje się Starym Cmentarzem Żydowskim, który funkcjonuje jako Muzeum Sztuki Cmentarnej, oraz kultywuje pamięć o przedwojennych wrocławskich Żydach, a także organizuje spacery z przewodnikiem po nekropolii i nakreśla historię i kulturę Żydów mieszkających we Wrocławiu przed wojną. W Muzeum Miejskim organizowane są także wystawy poświęcone żydowskiej historii i sztuce. Muzeum Narodowe we Wrocławiu posiada natomiast cenne zbiory przedwojennych żydowskich artystów, m.in. Clary Sachs oraz Heinricha Tischlera, które dziś uznawane są za niezwykle cenne i ważne nie tylko w skali sztuki śląskiej, ale także europejskiej.

 

Używamy plików cookies, by ulepszyć stronę ZydowskiWroclaw.pl. Zaakceptuj pliki cookies, by przeglądać dalej stronę lub zapoznaj się z polityką prywatności. View more
Akceptuj