W ostatnich latach we Wrocławiu coraz częściej można zauważyć tablice pamiątkowe nie tylko podkreślające istotną obecność Żydów w mieście, ale także przypominające ich tragiczne losy. Choć polityka historyczna miasta i inicjatywy mieszkańców oraz urzędników przyjęły dobry kierunek, to jeszcze nie wszystkie ważne miejsca zostały upamiętnione.
Liczne małe tablice pamiątkowe znajdujące się w przestrzeni miejskiej informują o ważnych instytucjach lub postaciach związanych z danym miejscem. To często biogramy osób, które znane były nie tylko we Wrocławiu (m.in. Max Born, Willy Cohn, Clara Immerwahr-Haber), lub historie dotyczące wyróżniających się przedsięwzięć lub instytucji (m.in. Synagoga Pod Białym Bocianem, pałac Sachsów, Fundacja Fränckla).
Ofiary hitleryzmu
Na dziedzińcu Synagogi Pod Białym Bocianem znajduje się tablica upamiętniająca ofiary nazizmu. To m.in. w tym miejscu organizowane były punkty zbiorcze, z których Żydzi byli deportowani do gett przejściowych i obozów zagłady. Napis na tablicy w trzech językach – polskim, niemieckim i hebrajskim – informuje o deportacjach z okresu 1941–1944. Przy ulicy Łąkowej znajduje się natomiast pomnik upamiętniający ofiary Kristallnacht. To miejsce, gdzie stała Nowa Synagoga, którą hitlerowcy doszczętnie zniszczyli podczas pogromu. Pomnik Pamięci Ofiar Nocy Kryształowej powstał w sześćdziesiątą rocznicę wydarzeń listopadowych. Także na nim znajdują się inskrypcje w trzech językach, które przywołują słowa Psalmu 74 i informują o zagładzie wrocławskich Żydów. Pomnik naturalnie upamiętnia także zbezczeszczoną Nową Synagogę. Inicjatorem powstania obu tablic była wrocławska gmina żydowska, która przy wsparciu instytucji rządowych Niemiec dokonała symbolicznego aktu przywrócenia pamięci o zgładzonych Żydach.
Stolpersteine
Ciekawą inicjatywą są Stolpersteine – to niewielkie kamienie pamięci wbudowane w chodniki przed domami i kamienicami, w których przed wojną mieszkały ofiary nazizmu. Informują o tym, kto w danym miejscu żył oraz przywołują datę i miejsce śmierci. Pomysłodawcą mosiężnych kamieni pamięci jest niemiecki artysta Gunter Demnig. Jego inicjatywa przyjęła się w wielu europejskich krajach i dziś także w Polsce kamienie opowiadają żydowskie historie choćby w Oświęcimiu czy Zamościu. We Wrocławiu regularnie pojawiają się nowe Stolpersteine, można je zobaczyć na przykład przy ulicy Jedności Narodowej, Świdnickiej i Zielińskiego. Pierwszym kamieniem pamięci w Polsce był ten przy ulicy Nowowiejskiej, poświęcony tragicznie zmarłej w Auschwitz Edycie Stein.
Stolpersteine przy ul. Świdnickiej
Cmentarze
Tablica upamiętniająca niemieckich Żydów znajduje się także na Nowym Cmentarzu Żydowskim przy ulicy Lotniczej. To przywrócenie pamięci osobom, które zmarły już podczas wojny i mimo że zostały pochowane na cmentarzu, to nie mają własnych nagrobków. Na murach cmentarza znajdują się także tabliczki upamiętniające polskich Żydów, którzy byli ofiarami Zagłady.
W Parku Grabiszyńskim znajduje się także Pomnik Wspólnej Pamięci, który w sposób symboliczny przywraca pamięć o wszystkich mieszkańcach miasta, których nagrobki zostały zlikwidowane. W uroczystym odsłonięciu pomnika wziął udział m.in. rabin Icchak Rappaport. W mur pomnika wbudowano macewy Charlotte Bandmann i Wolffa Samelsohna.
Plac Bohaterów Getta
Obecny plac Bohaterów Getta był przez wiele dekad centrum dzielnicy żydowskiej. Dziś natomiast znajduje się tam pomnik upamiętniający Bohaterów Getta Warszawskiego, który został odsłonięty w dwudziestą rocznicę wybuchu powstania, 19 kwietnia 1963 roku, z inicjatywy Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Żydów. Miejsce to od lat stanowi ważny punkt spotkań, uroczystych przemówień i modlitw upamiętniających powstanie w getcie warszawskim.
Plac Solny
W sercu Wrocławia znajduje się miejsce upamiętniające średniowieczny pogrom wrocławskich Żydów. Na placu Solnym przypomina o tym tak zwana Mała Iglica. W połowie XV wieku Żydzi zostali tam zgromadzeni i spaleni na stosie; zginęło wówczas czterdzieści jeden osób. Przyczyną pogromu były niesłuszne oskarżenia zakonnika Jana Kapistrana, który wcześniej wygłaszał kazania oczerniające żydowskich mieszkańców Wrocławia, przypisując im działania na szkodę chrześcijan. Żydzi, którym udało się przeżyć pogrom, zostali wypędzeni z miasta, a dzieci – przymusowo ochrzczone.